Jaarverslag 2019

Jaarverslag en jaarrekening 2019

Algemeen

In december 2005 deelden we onze eerste pakketten uit. Daarna zijn we jaarlijks gegroeid, het ene jaar harder dan het andere, met zelfs enige stagnatie in 2016. Helaas wijst onderzoek van het Nibud (Nederlands Instituut voor Budget-onderzoek) en het CBS (Centraal bureau voor de Statistiek) uit dat nog steeds maar een klein percentage van de mensen die het nodig hebben, ook daadwerkelijk een pakket komt halen. Ieder jaar wordt daarom geprobeerd meer (potentiële) klanten te bereiken. Hierbij het jaarverslag hoe we in 2019 gewerkt hebben aan veilige voedselverstrekking aan zoveel mogelijk te bereiken klanten met bijzondere hulp van onze vrijwilligers.

Klantenbestand

De vraag naar voedselpakketten is sinds het begin van 2006 (toen het werk van de Voedselbank Zutphen bekendheid kreeg) snel gestegen. Na een periode van daling komt er nu weer een periode van groei. Per 2019 zijn de (landelijke) toelatingscriteria verruimd. Het aantal klanten is in dit jaar flink gestegen: begin januari 179 inschrijvingen (418 personen) en eind december 229 inschrijvingen (528 personen).

Het grootste deel van onze klanten heeft de leeftijd tussen 30 en 50 jaar (aanvrager). 178 kinderen jonger dan 18 jaar maken deel uit van gezinnen van onze klanten.

Op de uitgiftepunten Brummen, Eerbeek en Lochem verzorgen de wijkteams van het maatschappelijk werk de eerste gesprekken. In Zutphen gebeurt dit door een vrijwilliger van de Voedselbank Zutphen. Deze gesprekken worden zo nodig -of indien gewenst- herhaald voor verlenging van de pakketverstrekking. De nadruk wordt steeds gelegd op het door de klanten zelf te nemen initiatief om tot een oplossing van de problemen te komen, zodat zij niet langer een beroep hoeven te doen op de Voedselbank. Zo nodig worden zij doorverwezen naar andere hulpverlenende instanties.

Er is een duidelijke doorstroming in het bestand. De meeste klanten stromen binnen een jaar ook weer uit, maar een veel te groot aantal maakt noodgedwongen langer gebruik van de voedselbank. De hulp vanuit de Voedselbank Zutphen is in principe slechts als noodhulp voor een beperkte tijd beschikbaar. Theoretisch geldt een maximum van 3 jaar, met tussentijdse toetsing voor verlenging. Hier wordt van afgeweken wanneer blijkt dat er langer hulp nodig is. Eind 2019 hebben 36 aanvragers langer dan 3 jaar onze ondersteuning nodig.

Uitgifte-aantallen

Hieronder een overzicht per uitgiftelocatie van het aantal huishoudens en personen dat in 2019 gebruik heeft gemaakt van Voedselbank Zutphen.

	01-01-2019 (huishoudens)	01-01-2019 (personen)	31-12-2019 (huishoudens)	31-12-2019 (personen)
Brummen	14	30	19	61
Eerbeek	10	21	16	42
Lochem	24	63	22	62
Zutphen	131	304	172	363
*Totaal*	*179*	*418*	*229*	*528*

De pakketten worden op locatie Zutphen samengesteld en elke vrijdag met onze koelbus uit Zutphen naar Brummen, Eerbeek en Lochem gebracht.

Medewerkers

Alle werkzaamheden, zoals het ophalen, verzamelen en uitgifte van voedsel, de intake van nieuwe deelnemers, het onderhouden van de website, het besturen, het onderhouden van contacten met leveranciers, sponsors en collega-voedselbanken, het verbouwen van groenten, worden uitgevoerd door een groep van ruim 75 zeer gemotiveerde vrijwilligers. Zij werken in verschillende rollen, zoals chauffeur, beoordelaar, tuinder of pakken kratten voor klanten in en geven deze uit. De medewerkers werken op verschillende locaties, te weten Brummen, Eerbeek, Lochem en Zutphen. Om met elkaar en binnen de teams contact te houden en te overleggen worden verschillende bijeenkomsten georganiseerd. Dit zijn werkoverleggen, locatie-overleggen of informele bijeenkomsten. Het nieuwe jaar starten we met een nieuwjaarsbijeenkomst en één keer per jaar hebben we een vrijwilligersmiddag, zodat iedereen ook zijn/haar collega’s uit andere teams kan ontmoeten.

Arbo en milieu

In 2019 is alle verlichting op de uitgiftelocatie in Zutphen vervangen door LED-verlichting. Ook zijn 24 nieuwe kleinere koelboxen aangeschaft om het voedsel goed gekoeld naar de locaties Brummen, Eerbeek en Lochem te vervoeren. Voor een veilige werkomgeving van onze vrijwilligers is een RI&E opgesteld.

Voedselaanbod

Een van de twee doelstellingen van de Voedselbank (naast voedselverstrekking aan mensen met heel weinig leefgeld) is het tegengaan van voedselverspilling. Wij zijn dus afhankelijk van restanten van voedselpartijen die elders als overschot overblijven. Voedselbank Zutphen beschikt van oudsher over twee aanvoerstromen van voedingsmiddelen te weten:

wekelijkse aanvoer vanuit het Regionale Distributiecentrum van de Voedselbank in Deventer. In dit distributiecentrum wordt op landelijk niveau vanuit landelijke aanvoerpunten verzameld en verspreid naar de lokale voedselbanken.
wekelijkse aanvoer vanuit bedrijven, volkstuinen en particulieren in Zutphen en omstreken. Dit betreft contacten die onze vrijwilligers zelf hebben gelegd (al dan niet naar aanleiding van landelijke afspraken met ketens) en onderhouden.

De omvang, samenstelling en kwaliteit van de voedselpakketten wisselt per week en is afhankelijk van het aanbod door bedrijven en particulieren en van het seizoen. Er zijn vele hartverwarmende initiatieven om de voedselbank te steunen met geld en goederen waardoor wij wekelijks een mooi gevuld pakket kunnen aanbieden. Een aanvullende actie die dient voor de aanvoer van nieuwe voorraad maar ook ten behoeve van bekendheid van de voedselbank bij particulieren, zijn de supermarktacties die wij houden. In 2019 heeft dit 350 kratten voedsel opgeleverd. In 2019 hebben wij onderzoek gedaan naar de waarde van het voedsel in onze kratten. Wij hebben geconcludeerd dat we iets boven het landelijk gemiddelde van 35 Euro per pakket zitten.

Met collega-voedselbanken uit de regio hebben we een ruil-app, waardoor we onderling (droge, houdbare) producten waarvan de een te veel en de ander te weinig heeft kunnen uitwisselen. Voor de klanten hebben wij in 2019 een ruiltafel ingericht. Hier kunnen zij producten achterlaten waarvoor zij allergieën hebben, of die zij niet zullen gebruiken. Andere klanten zijn vrij om deze producten weer mee te nemen. Hiermee kunnen we nog beter zorgen dat de juiste producten bij de juiste klant komen en er geen producten buiten de voedselbank worden weggegooid.

Sinds begin 2017 mogen supermarkten hun producten op de uiterste verkoopdatum invriezen, vervolgens mogen wij het dan nog 2 maanden uitgeven. Dit betekent een enorme verrijking voor de voedselpakketten. Wat we echter in 2019 gemerkt hebben, is dat veel supermarkten zelf efficiënter omgaan met hun verse producten. Zij prijzen meer af om zelf nog te verkopen, waardoor de aanvoer voor de voedselbank daalt.

Een (niet uitputtend) overzicht uit de steun van de bedrijven en instanties:

Bakkerijen uit Zutphen en omgeving leveren week aan week een keur aan broden en broodjes.
De bakker in Lochem levert wekelijks het brood voor ons uitgiftepunt in Lochem.
De bakkers in Brummen en Eerbeek bezorgen brood op het uitgiftepunt.
Volkstuinders telen in de zomer extra groenten voor de voedselbank.
Een aantal stichtingen en fondsen helpt ons om de Voedselbank in stand te houden.
Een aantal particulieren steunt ons maandelijks of jaarlijks met een bijdrage.
Particulieren, maar ook bedrijven, schenken ons hun kerstpakketten.
Een aantal bedrijven schenkt een deel van hun bedrijfswinst in de vorm van levensmiddelen.
Serviceclubs houden inzamelingen voor ons.
Kerken houden collectes.
Winkeliers stellen overblijvende voorraden beschikbaar.
In het voorjaar krijgen we van een kweker asperges.
Een serviceclub zamelt DE-waardepunten in waarvoor we koffie krijgen.
Klanten sparen voor een boodschappenpakket voor onze klanten.
Scholen houden acties en zamelen voedsel in.
Bij supermarkten wordt gelegenheid geboden om statiegeldbonnen in te leveren.
Gedurende het hele jaar mogen we bij bedrijven aardappelen komen ophalen.
Een makelaar schenkt bij verkoop van een huis een bedrag aan de voedselbank.
Garages sponsoren onze bussen.
Een bakker uit Zutphen verkoopt brood van een dag oud, waarbij een deel van de opbrengst voor de voedselbank is.

Voedsel bijkopen doen wij alleen met donaties die hier specifiek voor bedoeld zijn, of indien er zo weinig groente (vers of houdbaar) beschikbaar is, dat de pakketten te eenzijdig worden. Van de donaties kopen wij verse groente en fruit, eieren en kaas.

Voedselveiligheid

n 2015 hebben wij het voedselveiligheidscertificaat gekregen. De producten die onze voedselbank wekelijks ontvangt en uitgeeft, betreft veelal voedsel aan de grens van de houdbaarheidsdatum. Zorg en oplettendheid van al onze medewerkers zijn dan ook van groot belang om de voedselveiligheid te waarborgen. In 2019 waren 5 vrijwilligers specifiek geschoold op het gebied van voedselveiligheid. Zij bewaken de inzamelings-, uitgifte- en bewaarprocedures en doen regelmatig een check op werkwijze van de vrijwilligers en op de bewaarde producten. Lijsten met daarop de in te vullen temperatuur en/of schoonmaakstaten zijn niet meer weg te denken uit de voedselbank. Herhaalde onverwachte controles onder auspiciën van de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit leveren ons steeds ruime voldoendes op. In 2019 hebben wij bij controle een 9,2 gekregen.

Wij zien dat we met dit certificaat meer producten van de lokale supermarkten en hun landelijke distributiecentra krijgen, omdat wij kunnen garanderen dat hun producten goed bewaard worden in onze koel- en vriescellen. In Brummen hebben wij in 2019 een koeling kunnen plaatsen. Hierdoor wordt de uitgifte op deze locatie beter ondersteund.

In het kader van voedselveiligheid is er in 2019 voorlichting aan klanten verstrekt over dit onderwerp en zijn koeltassen uitgedeeld. Iedere nieuwe klant ontvangt een koeltas, die wekelijks hergebruikt kan worden.

Huisvesting

Sinds december 2006 maakten wij gebruik van het pand aan de Groenmarkt nr.14a te Zutphen. In 2018 moesten wegens verkoop van het pand een andere locatie zoeken. In maart 2018 zijn we verhuisd naar de Hermesweg 17a. De gemeente Zutphen maakt deze verhuizing mogelijk door de huur voor het nieuwe pand op zich te nemen.

De nieuwe locatie is een ruim pand waar we ook andere sociale en charitatieve instellingen in Zutphen beurtelings de gelegenheid bieden om voorlichting te komen geven aan onze klanten.

In dit pand kunnen onze transportbusjes (met koeling) binnen staan en is er voldoende ruimte voor groei van het aantal klanten. Bovendien kunnen onze klanten nu in een aparte wachtruimte wachten tot de uitgifte begint. Deze wachtruimte willen wij graag wat klantvriendelijker inrichten, waarbij tevens het doel is de partners van Verbindkracht de mogelijkheid te geven zich op digitale informatieschermen te presenteren (naast hun fysieke aanwezigheid van tijd tot tijd). Hiervoor is in 2019 een project gestart.

In de zomer van 2019 zijn op het dak van het pand door de eigenaar zonnepanelen geplaatst. Half december 2019 bleek dat de constructie van het gebouw niet was toegerust op het gewicht van de panelen, waardoor de Voedselbank per direct niet meer kon worden gebruikt voor uitgifte. Deze gebeurtenis vond notabene 1 dag voor de uitgifte voor Kerst plaats. Met vereende krachten en veel flexibiliteit van de vrijwilligers en hulp van ondernemer Oosterberg is een noodlocatie ingeruimd die binnen 24 uur in gebruik kon worden genomen. Voedselvoorziening kon nog deels uit eigen opslag worden gehaald en werd aangevuld met voedsel van de voedselbanken uit Arnhem en Deventer. De noodlocatie bevond zich enkele honderden meters van de eigen locatie, waardoor de klanten eenvoudig konden worden doorverwezen.

Op de locatie van de Voedselbank zijn noodstutten aangebracht. Hierdoor kon binnen een week worden terugverhuisd. De ruimte en manoeuvreermogelijkheden zijn door het plaatsen van de stutten (17 steigers van 4 vierkante meter per stuk) erg veel minder geworden.

Deze noodsituatie heeft ons en onze klanten behalve narigheid ook mooie zaken opgeleverd: veel bedrijven hebben hulp aangeboden op het gebied van noodhuisvesting, verhuizing; boeren uit de omgeving hebben onze klanten extra voedsel aangeboden en met hen zullen we in de toekomst mogelijk verder samenwerken als zij voedsel over hebben; met elkaar hebben alle vrijwilligers hard gewerkt om onze uitgifte toch mogelijk te houden.

Het project om de wachtruimte voor onze klanten op te knappen is tot nader order stopgezet wegens de perikelen met het gebouw. Dit geldt eveneens voor het plaatsen van een fietsenstalling bij het gebouw. Met beide verbeteringen wachten wij tot het gebouw weer toekomstbestendig is.

Het Rode Kruis-gebouw dat wij huren voor onze uitgifte in Lochem zal verkocht gaan worden. De nieuwe eigenaren blijven ruimte voor uitgifte bieden.

Gemeenten Zutphen, Lochem en Brummen

We hebben sinds 2010 een intentieovereenkomst met de gemeente Zutphen. In 2017 zijn we gestart met gesprekken om een aangepast convenant op te stellen. Op 9 april 2018 hebben we dit convenant samen met de wethouder van Sociale Zaken ondertekend. Het behelst een nauwere samenwerking met de gemeente. Onderdeel van deze nauwere samenwerking is dat partners van Verbindkracht (waarin zich sociale en charitatieve Zutphense instellingen verenigen) zich presenteren aan onze klanten ten tijde van de uitgifte van de pakketten. Het idee is dat veel klanten ook tot de doelgroep van deze partners behoren. Deze partners kunnen op deze manier wellicht nieuwe klanten bereiken. De partijen die zich gepresenteerd hebben, zijn hier over het algemeen goed over te spreken en komen graag terug. Enkelen die zich hebben gepresenteerd zijn Bibliotheek de Graafschap met een computercursus, het sportinitiatief IJsselstroom, Schuldhulpmaatjes, Wie goed doet goed ontmoet, Cornerstone en Perspectief.

Van de gemeente Lochem hebben wij ook in 2019 weer de huur van ons uitgiftepunt in Lochem vergoed gekregen. De gemeente Brummen neemt met belangstelling kennis van onze activiteiten.

Open huis

In oktober 2019 heeft Voedselbank Zutphen open huis gehouden. Op deze dag kon iedereen (nieuwe mogelijke klanten, (nieuwe) vrijwilligers en andere belangstellenden) een kijkje nemen en uitleg krijgen over de werkzaamheden van de voedselbank. Er was veel belangstelling. De dag heeft ook nieuwe vrijwilligers voor de voedselbank opgeleverd.

Landelijke vereniging

Voedselbank Zutphen is aangesloten bij de Vereniging Voedselbanken Nederland, een zeer actieve vereniging die zich onder andere bezighoudt met het benaderen van grote producenten. Ook helpt ze haar leden bij nieuwe wet- en regelgeving, onderhoudt contacten met de landelijke pers en is een vraagbaak voor de 180 bij haar aangesloten voedselbanken. Via een tiental regionale distributiecentra worden alle aangesloten voedselbanken ook langs centrale kanalen bevoorraad.

Het project AVG dat in 2018 wegens nieuwe Europese regelgeving is gestart op landelijk niveau, is in 2019 door Voedselbank Zutphen afgerond. Nieuw privacy-beleid dat naar aanleiding van dit project is gemaakt betreft bijvoorbeeld aanpassing van de vrijwilligersovereenkomst en gebruik van een nieuwe afgeschermde mailomgeving. Daarnaast zijn klanten op hun oude en nieuwe rechten op dit gebied gewezen en zijn het privacy-statement en aanvraagformulier op de website aangepast.

Een nieuw project dat in 2019 is gestart door Voedselbanken Nederland is het project Onder de radar. Hierbij gaat extra aandacht uit naar klanten die wij tot nu toe nog niet hebben kunnen bereiken. Hierbij speelt schaamte om de drempel van een voedselbank over te stappen een erg grote rol, maar ook bijvoorbeeld de gewoonte om terug te vallen op familie, of onbekendheid met de voedselbank. Voedselbank Zutphen neemt deel aan dit project.

Financiële situatie

In financiële zin is de voedselbank volledig afhankelijk van de inkomsten uit giften van particulieren, bedrijven en maatschappelijke hulpverleningsorganisaties. Hierbij valt te denken aan kerken, serviceclubs, particuliere stichtingen met sociale doelstellingen enz.

Een zeer groot deel (96-98%) van onze inkomsten wordt gebruikt om de voedseluitgifte mogelijk te maken en om extra voedsel aan te kopen. Ondanks het vaak ruime voedselaanbod is er soms een tekort aan fruit, lang houdbare droogwaren, kaas en eieren. Deze aankopen worden betaald uit financiële middelen die speciaal hiervoor worden gedoneerd.

Het jaar 2019 was het eerste volle jaar in onze nieuwe hal waarvan de gemeente Zutphen de huur voor haar rekening neemt. In dit eerste jaar werd een tekort begroot van ca. € 12.000,- . Vanwege de extra investeringen in het jaar 2018 wordt dit tekort hoofdzakelijk veroorzaakt door een veel hoger afschrijvingsniveau. Mede dankzij een meevaller in de energiekosten en enkele extra donaties is het exploitatietekort in 2019 uitgekomen op € 4.300,- .

Aan het einde van het jaar 2019 werd een éénmalige grote donatie ter grootte van € 30.000,- ontvangen om in het jaar 2020 enkele grotere investeringen te kunnen doen. De liquiditeitspositie is mede hierdoor met ca. € 30.000,- vermeerderd, maar dit geld zal grotendeels in het jaar 2020 worden besteed aan diverse geoormerkte zaken zoals vervanging koel-/vrieskisten, inruil van een oude koelbus, aanschaf schrobmachine en herinrichten van de entree van onze klanten.

De ”normale” begroting voor 2020 laat een tekort zien van ca. € 9.700,-. Dit wordt veroorzaakt door de substantieel hogere afschrijvingskosten. Dit tekort kan voor 2020 nog worden opgevangen uit eigen financiële middelen, maar de komende jaren zal hier een oplossing voor moeten worden gevonden.

Wij hopen en vertrouwen erop, dat ook in 2020 het werk van de voedselbank Zutphen mogelijk blijft door een grote stroom giften.

Zutphen, maart 2020

De volledige Jaarrekening 2019 is hier te downloaden.