Jaarverslag 2021

Jaarverslag en jaarrekening 2021

Algemeen

Inmiddels is de Voedselbank Zutphen ca.15 jaar actief. Het jaar 2021 kenmerkte zich als een vrij stabiel jaar voor wat betreft het aantal klanten. Natuurlijk drukte Corona ook dit jaar, evenals in 2020, weer een stevige stempel op onze organisatie in brede zin. In dit jaarverslag is te zien hoe we ook in 2021 weer gewerkt hebben aan veilige voedselverstrekking aan zoveel mogelijk klanten met bijzondere hulp van onze vrijwilligers en het tegengaan van voedselverspilling.

Klantenbestand

De vraag naar voedselpakketten is sinds het begin van 2006 (toen het werk van de Voedselbank Zutphen bekendheid kreeg) snel gestegen. Na een periode van daling die begon in 2016 volgde er een periode van groei. Het aantal huishoudens is dit jaar vrij constant geweest. Kwartaal 3 liet een stijging zien, waarna er weer een daling optrad.
Het grootste deel van onze klanten blijft in de leeftijd tussen 30 en 50 jaar (aanvrager). Circa 135 kinderen (jonger dan 18 jaar) maken deel uit van onze klanten.

Onderstaand overzicht geeft een meer gedetailleerd beeld over de 4 kwartalen van 2021:

	1e kwartaal	2e kwartaal	3e kwartaal	4e kwartaal
Aantal huishoudens aan het begin van het kwartaal:	150	150	176	154
Aantal nieuwe verstrekkingen:	32	27	20	38
Aantal beëindigde verstrekkingen:	56	43	62	50
Aantal huishoudens aan het einde van het kwartaal:	150	176	154	171
Aantal personen:	339	388	358	377
Aantal kinderen (jonger dan 18 jaar):	128	138	136	135
Aantal verstrekte pakketten:	210	243	216	236

De blijvende steun vanuit de overheid vanwege Corona kunnen een reden zijn dat door het jaar heen de aantallen redelijk constant bleven. Er zijn diverse acties ondernomen om via de kerken onze bekendheid te vergroten.

De hulp vanuit de Voedselbank Zutphen is in principe slechts als noodhulp voor een beperkte tijd beschikbaar. Theoretisch geldt een maximum van 3 jaar, met tussentijdse toetsing voor verlenging. Hiervan wordt afgeweken wanneer blijkt dat er langer hulp nodig is.

In 2021 is een experiment gestart om de norm om in aanmerking te komen met 25% te verhogen. De ruime aanleverstroom van voedsel maakte deze verhoging mogelijk. Het doel was meer mensen te bereiken en goed gebruik te maken van onze aanwezige voorraden. De verruiming heeft voor zover wij kunnen beoordelen niet tot grote toename van het aantal klanten geleid. Overigens stromen ook veel klanten binnen een jaar weer uit. Eind 2021 heeft ca. 23% van de aanvragers langer dan 3 jaar onze ondersteuning nodig gehad.

Uitgiftepunten

Op de uitgiftepunten Brummen, Eerbeek en Lochem verzorgen de wijkteams de eerste gesprekken. In Zutphen gebeurt dit door een vrijwilliger van de Voedselbank Zutphen. Deze gesprekken worden zo nodig -of indien gewenst- herhaald voor verlenging van de pakketverstrekking.
De nadruk wordt steeds gelegd op het door de klanten zelf te nemen initiatief om tot een oplossing van de problemen te komen, zodat zij niet langer een beroep hoeven te doen op de Voedselbank. Zo nodig worden zij doorverwezen naar andere hulpverlenende instanties.

Hieronder een overzicht per uitgiftelocatie van het aantal huishoudens en personen dat in 2021 gebruik heeft gemaakt van de Voedselbank Zutphen.

	01-01-2021 (huishoudens)	01-01-2021 (personen)	31-12-2021 (huishoudens)	31-12-2021 (personen)
Brummen	8	22	8	22
Eerbeek	7	18	11	26
Lochem	20	49	23	69
Zutphen	124	277	129	260
*Totaal*	229	528	150	355

De pakketten worden op locatie Zutphen samengesteld en elke vrijdag met onze koelbussen uit Zutphen naar Brummen, Eerbeek en Lochem gebracht.

Medewerkers

Alle werkzaamheden, zoals het ophalen, verzamelen en uitgifte van voedsel, de intake van nieuwe deelnemers, het onderhouden van de website, het besturen, het onderhouden van contacten met leveranciers, sponsors en collega-voedselbanken, worden uitgevoerd door een groep van ruim 80 zeer gemotiveerde vrijwilligers. Zij werken in verschillende rollen, zoals chauffeur, beoordelaar of pakken kratten voor klanten in en geven deze uit. De medewerkers werken op verschillende locaties, te weten Brummen, Eerbeek, Lochem en Zutphen.

In de loop van 2021 gaven een tweetal bestuursleden (de voorzitter en secretaris) aan te zullen stoppen aan het einde van 2021 nadat ze 2 termijnen hun beste energie aan de Voedselbank hadden gegeven. Een derde bestuurslid gaf aan vanwege persoonlijke omstandigheden te stoppen op het moment dat vervanging gevonden is. Het overblijvende kernbestuur van 4 leden ging/gaat voortvarend aan de slag om het bestuur weer compleet te maken in 2022.

Ook van een aantal vrijwilligers van het eerste uur hebben we afscheid genomen. Zij zijn hartelijk bedankt voor hun tomeloze inzet.

Vanwege de voortdurende Coronacrises in 2021 was het met elkaar overleggen op de werkvloer lastig. Waar mogelijk zijn in de periodes met minder strenge maatregelen bijeenkomsten in kleinere groepjes gehouden om zoveel mogelijk in gesprek te kunnen blijven. Daarnaast is frequent een nieuwsbrief verschenen om alle vrijwilligers zoveel als mogelijk geïnformeerd te houden over de laatste ontwikkelingen.

De gebruikelijke nieuwjaarsbijeenkomst in januari heeft niet kunnen plaatsvinden. Maar de jaarlijkse vrijwilligersmiddag kon gelukkig wel doorgaan. Op 30 oktober werd in de Evangelische Kerk een zeer geslaagde bijeenkomst gehouden. Hier hield onze voorzitter Gert Vrieze zijn laatste toespraak voor de vrijwilligers.

Arbo en milieu

In 2021 is het ventilatiesysteem om de overtollige warmte van de grote vriezer af te voeren om in de zomer de temperatuur te beheersen aangepast en definitief geïnstalleerd.
Ten behoeve van de veiligheid van de vrijwilligers is het landelijke beleid rondom handhygiëne verder uitgewerkt en worden handschoenen verstrekt aan klanten en vrijwilligers.
Ook het dragen van mondkapjes door de chauffeurs, bij de voorbereiding van de uitgifte en tijdens de uitgifte, is gecontinueerd. Tevens is ten behoeve van de veiligheid het aantal klanten dat zich in de Voedselbank bevindt beperkt, en wordt er gelet op een goede doorstroming tijdens de uitgifte.

In 2021 heeft het jaarlijkse onderhoud van de RI&E plaats gevonden. Ten behoeve van de vrijwilligers hangen kopieën in de koffieruimte. Hierop kunnen vrijwilligers gegevens invullen, aanvullen of aanpassen.

Voedselaanbod

Een van de twee doelstellingen van de Voedselbank is het tegengaan van voedselverspilling. Wij zijn dus afhankelijk van restanten van voedselpartijen die elders als overschot overblijven. Voedselbank Zutphen beschikt van oudsher over twee aanvoerstromen van voedingsmiddelen te weten:

Wekelijkse aanvoer vanuit het Regionale Distributiecentrum van de Voedselbank in Deventer. In dit distributiecentrum wordt op landelijk niveau van landelijke aanvoerpunten verzameld en verspreid naar de lokale voedselbanken.
Wekelijkse aanvoer vanuit bedrijven, volkstuinen en particulieren in Zutphen en omstreken. Dit betreft contacten die onze vrijwilligers zelf hebben gelegd (al dan niet naar aanleiding van landelijke afspraken met ketens) en onderhouden.

De omvang, samenstelling en kwaliteit van de voedselpakketten wisselt per week en is afhankelijk van het aanbod door bedrijven en particulieren en van het seizoen. Er zijn vele hartverwarmende initiatieven om de voedselbank te steunen met geld en goederen waardoor wij wekelijks een mooi gevuld pakket kunnen aanbieden. In 2020 hebben wij meegedaan aan een onderzoek van Voedselbanken Nederland. Wij hebben geconcludeerd dat we boven het landelijk gemiddelde zitten met het aantal uit te geven producten.

Met collega-voedselbanken uit de regio hebben we een ruil-app, waardoor we onderling (droge, houdbare) producten waarvan de een te veel en de ander te weinig heeft kunnen uitwisselen. Voor de klanten hebben wij de ruiltafel in stand gehouden. Hier kunnen zij producten achterlaten waarvoor zij allergieën hebben, of die zij niet zullen gebruiken. Andere klanten zijn vrij om deze producten weer mee te nemen. Hiermee kunnen we nog beter zorgen dat de juiste producten bij de juiste klant komen en er geen producten buiten de voedselbank worden weggegooid.

Sinds begin 2017 mogen supermarkten hun producten op de uiterste verkoopdatum invriezen, vervolgens mogen wij het dan nog 2 maanden uitgeven. Dit betekent een enorme verrijking voor de voedselpakketten. Wat we echter in 2019 al merkten en wat zich in 2020 doorzette, is dat veel supermarkten zelf efficiënter omgaan met hun versproducten. Zij prijzen meer af om zelf nog te verkopen, waardoor de aanvoer voor de voedselbank daalt. Voor Voedselbank Zutphen daalt het totaalaanbod gelukkig nog niet.

Een (niet uitputtend) overzicht uit de steun van de bedrijven en instanties:

Bakkerijen uit Zutphen en omgeving leveren elke week een keur aan broden en broodjes.
De bakker in Lochem levert wekelijks het brood voor ons uitgiftepunt in Lochem.
De bakkers in Brummen en Eerbeek bezorgen brood op het uitgiftepunt.
Volkstuinders telen in de zomer extra groenten voor de voedselbank.
Een aantal stichtingen en fondsen helpt ons om de voedselbank in stand te houden.
Een aantal particulieren steunt ons maandelijks of jaarlijks met een bijdrage.
Particulieren, maar ook bedrijven, schenken ons hun kerstpakketten.
Een aantal bedrijven schenkt een deel van hun bedrijfswinst in de vorm van levensmiddelen.
Serviceclubs houden inzamelingen voor ons.
Kerken houden collectes.
Winkeliers stellen overblijvende voorraden beschikbaar.
In het voorjaar krijgen we van een kweker asperges.
Een serviceclub zamelt DE-waardepunten in waarvoor we koffie krijgen.
Klanten sparen voor een boodschappenpakket voor onze klanten.
Scholen houden acties en zamelen voedsel in.
Bij supermarkten wordt gelegenheid geboden om statiegeldbonnen in te leveren.
Gedurende het hele jaar mogen we bij bedrijven aardappelen komen ophalen.
Een makelaar schenkt bij verkoop van een huis een bedrag aan de voedselbank.
Garages sponsoren onze bussen.
Een bakker uit Zutphen verkoopt brood van een dag oud, waarbij een deel van de opbrengst voor de voedselbank is.

Voedsel bijkopen doen wij alleen met donaties die hier specifiek voor bedoeld zijn, of indien er zo weinig groente (vers of houdbaar) beschikbaar is, dat de pakketten te eenzijdig worden. Van de donaties kopen wij verse groente en fruit, eieren en kaas.

Wijze van uitgifte

Landelijk gaan meer en meer voedselbanken over tot het zogenaamde supermarktmodel. Een wijze van uitgifte waarbij de keuze van de te ontvangen producten meer bij de klant ligt. Voedselbank Zutphen heeft al jaren keuzevrijheid voor producten bij de gekoelde producten en een ruiltafel om producten uit de “vaste krat” te ruilen.

In 2021 is verdere invulling gegeven aan de uitbreiding van de vrije keuze door de klant. Zo wordt het brood niet langer in de kratten gedaan, maar kunnen klanten hun eigen brood en broodjes kiezen en is een nieuwe uitgifteplek van groente en fruit gecreëerd. Hier lopen de klanten langs het groente- en fruitaanbod en kan iedereen zelf aangeven wat wordt meegenomen zo ver het aanbod strekt. De klanten zijn over het algemeen blij met deze keuzevrijheid en de wijze waarop de producten op deze manier (uitgestald en overzichtelijk) worden aangeboden.

Voedselveiligheid

In 2015 hebben wij het voedselveiligheidscertificaat gekregen. De producten die onze voedselbank wekelijks ontvangt en uitgeeft, is veelal voedsel aan de grens van de houdbaarheidsdatum. Zorg en oplettendheid van al onze medewerkers zijn dan ook van groot belang om de voedselveiligheid te waarborgen. In 2021 waren 3 vrijwilligers specifiek geschoold op het gebied van voedselveiligheid. Zij bewaken de inzamelings-, uitgifte- en bewaarprocedures en doen regelmatig een check op werkwijze van de vrijwilligers en op de bewaarde producten. Lijsten met daarop de in te vullen temperatuur en/of schoonmaakstaten zijn niet meer weg te denken uit de voedselbank. Herhaalde onverwachte controles onder auspiciën van de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit leveren ons steeds ruime voldoendes op. In 2021 hebben wij bij een controle zelfs een 10 gekregen!!

Wij zien dat we met dit certificaat meer producten van de lokale supermarkten krijgen, omdat wij kunnen garanderen dat hun producten goed bewaard worden, onder andere in onze koel- en vriescellen.

Huisvesting

Sinds december 2006 maakten wij gebruik van het pand aan de Groenmarkt nr.14a te Zutphen. In 2018 moesten we wegens verkoop van het pand een andere locatie zoeken. In maart 2018 zijn we verhuisd naar de Hermesweg 17a. De gemeente Zutphen maakt deze huisvesting mogelijk door de huur voor het pand op zich te nemen.

De huidige locatie is een ruim pand waar we begin 2020 ook andere sociale en charitatieve instellingen in Zutphen beurtelings de gelegenheid boden om voorlichting te komen geven aan onze klanten. Dit hebben wij helaas wegens de Corona-crisis ook in 2021 niet kunnen voortzetten.

In dit pand kunnen onze transportbusjes (met koeling) binnen staan en is er voldoende ruimte voor groei van het aantal klanten. Bovendien kunnen onze klanten nu in een aparte wachtruimte wachten tot de uitgifte begint. Deze wachtruimte willen wij graag wat klantvriendelijker inrichten, waarbij tevens het doel is de partners van Verbindkracht de mogelijkheid te geven zich op digitale informatieschermen te presenteren (naast hun fysieke aanwezigheid van tijd tot tijd). Het project dat hiertoe in 2019 was gestart, heeft wegens Corona lang stilgelegen. Ook konden wij onze klanten niet langer de mogelijkheid bieden in de wachtruimte onze openingstijden af te wachten, omdat wij de anderhalve meter afstand dan niet konden handhaven. In 2022 hopen wij de ontvangst van onze klanten en partnerpartijen weer gastvrijer vorm te kunnen geven!

Het Rode Kruis-gebouw dat wij huren voor onze uitgifte in Lochem is in 2020 verkocht. Met de nieuwe eigenaren, die ons werk een warm hart toedragen, hebben we het hele jaar goed contact gehad. Er moeten nog afspraken gemaakt worden over de verdeling van de energiekosten.

Gemeenten

We hebben sinds 2010 een intentieovereenkomst met de gemeente Zutphen. In 2017 zijn we gestart met gesprekken om een aangepast convenant op te stellen. Op 9 april 2018 hebben we dit convenant samen met de wethouder van Sociale Zaken ondertekend. Het betreft een nauwere samenwerking met de gemeente. Onderdeel van deze nauwere samenwerking is dat partners van Verbindkracht zich presenteren aan onze klanten ten tijde van de uitgifte van de pakketten. Het idee is dat veel van onze klanten ook tot de doelgroep van deze partners behoort. Zij kunnen op deze manier wellicht nieuwe klanten bereiken. De partijen die zich gepresenteerd hebben, zijn hier over het algemeen goed over te spreken en komen graag terug. Helaas hebben wij hier in 2021 geen invulling aan kunnen geven.

Op 16 oktober 2021 heeft Voedselbank Zutphen open huis gehouden. Deze dag werd bezocht door een aantal vertegenwoordigers van de gemeente. Ook werden er nieuwe contacten gelegd met mogelijke nieuwe vrijwilligers / bestuurders.

Landelijke vereniging

Voedselbank Zutphen is aangesloten bij de Vereniging Voedselbanken Nederland, een zeer actieve vereniging die zich onder andere bezighoudt met het benaderen van grote producenten. Ook helpt ze haar leden bij nieuwe wet- en regelgeving, onderhoudt contacten met de landelijke pers en is een vraagbaak voor de 180 bij haar aangesloten voedselbanken. Via een tiental regionale distributiecentra worden alle aangesloten voedselbanken ook via centrale kanalen bevoorraad.

Vanaf het uitbreken van de Corona-crisis is veel steun ontvangen van Voedselbank Nederland. Voedselbank Zutphen heeft gelukkig geen gebruik hoeven maken van noodfondsen die beschikbaar zijn gesteld, maar heeft wel gebruik gemaakt van de distributie van plastic en papieren tassen, mondkapjes en desinfecterende gel.

Financiële situatie

De voedselbank is volledig afhankelijk van de inkomsten uit giften van particulieren, bedrijven en maatschappelijke hulpverleningsorganisaties. Hierbij valt te denken aan kerken, serviceclubs, particuliere stichtingen met sociale doelstellingen enz. Een zeer groot deel (ca. 96%) van onze inkomsten wordt gebruikt om de voedseluitgifte mogelijk te maken en om extra voedsel aan te kopen.

Ondanks het vaak ruime voedselaanbod is er met name in de winter een tekort aan fruit en groente. Ook lang houdbare droogwaren, kaas en eieren zijn op sommige momenten van het jaar niet voldoende. Deze aankopen worden betaald uit financiële middelen die speciaal hiervoor worden gedoneerd.

Veel particulieren, bedrijven en stichtingen hebben de voedselbank ruimhartig voorzien van financiële middelen. Van deze ontvangen bedragen zijn enkele grotere investeringen gedaan:

Vier stuks tweedehands koelvitrines
Ventilatie unit om warmte af te voeren in de zomer.
Oude elektrische stapelaar ingeruild voor een meer professionele stapelaar.
Van de donaties hebben we de restschuld bij een bevriende Stichting, die zelf in geldnood kwam, kunnen aflossen. Deze schuld met een looptijd van 10 jaar was aangegaan in 2018 om de verhuizing naar de huidige locatie te kunnen bekostigen.

Een groot deel van de geldmiddelen wordt dus besteed aan bijkoop van gezond voedsel, maar ook aan energiekosten, transportkosten, gemeentelijk lasten, verzekeringen en overige locatiekosten kunnen hiervan worden betaald. Alle details zijn te vinden in het jaarlijkse financiële jaarverslag.

Wij hopen en vertrouwen erop, dat ook in 2022 het werk van de voedselbank Zutphen weer mogelijk gemaakt blijft worden door een grote stroom giften.

Zutphen, maart 2022

De volledige Jaarrekening 2021 is hier te downloaden.