Lees voor
Lees Voor

Jaarverslag en jaarrekening 2022

Jaarverslag 2022

Algemeen

De Voedselbank Zutphen is in 2005 gestart. In 2022 ebde de extra drukte vanwege corona weg. Gelukkig konden voor klanten en vrijwilligers alle beperkingen in voorbereidende werkzaamheden en natuurlijk de uitgifte op vrijdag worden opgeheven. Voorts was er in de tweede helft van het jaar sprake van een sterke groei van het aantal klanten, zie verderop in dit verslag.

Hierbij presenteren wij u het jaarverslag 2022. Ook dit jaar hebben we weer gewerkt aan een veilige voedselverstrekking aan zoveel mogelijk klanten en natuurlijk ook aan het tegengaan van voedselverspilling. Onze dank en waardering is voor al onze bijna 100 vrijwilligers. Hun bijdrage kan niet overschat worden.

Klantenbestand

Zoals in eerdere jaarverslagen geschetst is de vraag naar voedselpakketten sinds 2016 gestaag gestegen en vervolgens gestabiliseerd. Corona veroorzaakte vervolgens weer een tijdelijke stijging van het aantal klanten. Dit jaar waren de eerste twee kwartalen stabiel voor wat betreft het aantal klanten. In het derde en vierde kwartaal was er sprake van een sterke groei. Hierbij was zeker ook sprake van een grote stijging bij de groep kinderen < 18 jaar en de 1-oudergezinnen. De oorzaak van de stijging kon gevonden worden in de zeer sterk gestegen inflatie, die voor veel Nederlanders bijna dagelijks voelbaar was, en is. Met name de gestegen energie- en brandstofprijzen en door de sterk gestegen prijzen van de dagelijkse boodschappen in de supermarkt. Stijgingen tot 20% of meer bij sommige producten. Onderstaand overzicht geeft een meer gedetailleerd beeld over de 4 kwartalen van 2022:
1e kwartaal 2e kwartaal 3e kwartaal 4e kwartaal

Aantal huishoudens
aan het begin van het kwartaal:

171
163
168
208

Aantal nieuwe verstrekkingen:

25
28
37
40

Aantal beëindigde verstrekkingen:

52
56
52

Aantal huishoudens
aan het einde van het kwartaal:

163
168
208
267

Aantal personen:

355
365
484
594

Aantal kinderen (jonger dan 18 jaar):

134
139
193
227

Aantal 1-oudergezinnen
aan het einde van het kwartaal:

33
29
43
54

De hulp vanuit de Voedselbank Zutphen is in principe slechts als noodhulp voor een beperkte tijd beschikbaar. Theoretisch geldt een maximum van 3 jaar, met tussentijdse toetsing voor verlenging. Hier wordt van afgeweken wanneer blijkt dat er langer hulp nodig is.

In zes maanden tijd een stijging van 58% meer gezinnen als klant. Dat heeft de organisatie en haar vrijwilligers ook onder druk gezet. Zo vraagt b.v. het “intakeproces”, het beoordelen wie wel of niet recht heeft op een wekelijks voedselpakket, en de zorgvuldige communicatie hierover, steeds meer tijd en aandacht van de vrijwilligers. Hiervoor zijn in 2022 enkele vrijwilligers extra aangesteld.

Uitgiftepunten

Er zijn uitgiftepunten in Brummen, Eerbeek en Lochem en via het Baken in Lochem en de Stichting Welzijn in Eerbeek en Brummen komen regelmatig verwijzingen binnen.
Ook in Zutphen wordt de intake door een vrijwilliger verzorgd. De gesprekken worden zo nodig -of indien gewenst- herhaald voor verlenging van de pakketverstrekking.
De nadruk wordt steeds gelegd op het door de klanten zelf te nemen initiatief om tot een oplossing van de problemen te komen, zodat zij niet langer een beroep hoeven te doen op de Voedselbank. Zo nodig worden zij doorverwezen naar andere hulpverlenende instanties.

Hieronder een overzicht per uitgiftelocatie van het aantal huishoudens en personen dat in 2021 gebruik heeft gemaakt van de Voedselbank Zutphen.

De pakketten worden op locatie Zutphen samengesteld en elke vrijdag met onze koelbussen uit Zutphen naar Brummen, Eerbeek en Lochem gebracht.
01-01-2022 (huishoudens) 01-01-2022 (personen) 31-12-2022 (huishoudens) 31-12-2022 (personen)

Brummen

8
25
17
47

Eerbeek

11
24
16
37

Lochem

23
67
87

Zutphen

129
361
267
594

Totaal

229

528

150

355

Medewerkers

Alle werkzaamheden, zoals het ophalen, verzamelen en uitgifte van voedsel, de intake van nieuwe deelnemers, het onderhouden van de website, het besturen, het onderhouden van contacten met leveranciers, sponsors en collega-voedselbanken, worden uitgevoerd door een groep van bijna 100 zeer gemotiveerde vrijwilligers. Zij werken in verschillende rollen, zoals chauffeur, beoordelaar of pakken kratten voor klanten in en geven deze uit. De medewerkers werken op verschillende locaties, te weten Brummen, Eerbeek, Lochem en Zutphen.

In de eerste maanden van 2022 beëindigden drie bestuursleden, ook vrijwilligers, hun werkzaamheden voor de Voedselbank, waaronder de voorzitter. Voor hen zijn in die periode ook drie nieuwe bestuursleden aangesteld.
Ook van een aantal vrijwilligers van het eerste uur hebben we afscheid genomen. Zij zijn hartelijk bedankt voor hun tomeloze inzet. Over het hele jaar gerekend is het aantal vrijwilligers met 10 gestegen, gezien alle extra werkzaamheden zijn we daar blij mee.

Na het aflopen van corona kon in 2022 ook weer gestart worden met de zogenaamde vloer-overleggen. Dit is een vorm van werkoverleg tussen enkele bestuursleden en zo’n twintigtal vrijwilligers. Vanwege de voortdurende coronacrises was het met elkaar overleggen op de werkvloer lastig. Het belang van het verschijnen van de nieuwsbrief als informatiebron voor de vrijwilligers werd daarmee steeds groter.

De jaarlijkse vrijwilligersbijeenkomst kon op 8 oktober 2022 weer gehouden worden. De wielersportclub ETP stelde gastvrij haar kantine hiervoor beschikbaar. Naast een toespraak van Carel Kraaijenhagen, onze nieuwe voorzitter, een presentatie van twee medewerkers van Perspectief Zutphen en onder het genot van een hapje en een drankje was er veel gezelligheid.

Arbo en milieu

In het voorjaar 2022 konden alle coronaveiligheidsmaatregelen worden afgebouwd. Mondkapjes en vooral 1,5 meter afstand houden is geen gemakkelijke taak wanneer 100 vrijwilligers een voedselbank draaiende moeten houden.

Eind 2022 is besloten in 2023 weer een RI&E te houden. Dit is een onderzoek om de risico’s op het gebied van veiligheid en gezondheid voor onze vrijwilligers te inventariseren, waarbij voorstellen worden gedaan om eventuele risico’s te verminderen. Voedselbank Nederland zal ons hierbij ondersteunen.

Voedselaanbod

De Voedselbank Zutphen wil bovenal een laagdrempelige, gastvrije voedselbank zijn, waar klanten zich welkom en op hun gemak voelen. De tweede doelstelling van de Voedselbank is het tegengaan van voedselverspilling. Wij zijn dus afhankelijk van restanten van voedselpartijen die elders als overschot overblijven. Voedselbank Zutphen beschikt van oudsher over twee aanvoerstromen van voedingsmiddelen te weten:

  • Wekelijkse aanvoer vanuit het Regionale Distributiecentrum van de Voedselbank in Deventer. In dit distributiecentrum wordt op landelijk niveau van landelijke aanvoerpunten verzameld en verspreid naar de lokale voedselbanken. Meer dan de helft van het uitgegeven voedsel komt van het regionaal Centrum.
  • Wekelijkse aanvoer vanuit bedrijven, volkstuinen en particulieren in Zutphen en omstreken. Dit betreft contacten die onze vrijwilligers zelf hebben gelegd (al dan niet naar aanleiding van landelijke afspraken met ketens) en onderhouden.

De omvang, samenstelling en kwaliteit van de voedselpakketten wisselt per week en is afhankelijk van het aanbod door bedrijven en particulieren en van het seizoen. Er zijn vele hartverwarmende initiatieven om de voedselbank te steunen met geld en goederen waardoor wij wekelijks een mooi gevuld pakket kunnen aanbieden. In dit pakket zitten ook voldoende producten die behoren tot de Schijf van Vijf.

In de laatste maanden van 2022 zijn deze verschillende soorten donaties sterk in omvang toegenomen. In die periode kregen de voedselbanken veel aandacht in de regionale- en landelijke media. Dit in combinatie met de gestegen aandacht van de gevolgen van de sterk gestegen prijzen voor het besteedbaar inkomen voor Nederlanders met een beperkter inkomen.

Met name ook de in november en december verzamelde en aangeboden goederen en voedsel waren vaak hartverwarmend:

  • boekenverkoop op de markt Zutphen, opbrengst voor de voedselbank;
  • veel voedsel gedoneerd door verschillende kerken;
  • sinaasappels, chocomel en veel voedsel van middelbare scholen;
  • extra donaties van supermarkten;
  • iemand doneert een kerstboom;
  • boeren brengen 36 kratten appels;
  • Sinterklaas stuurt zijn restanten;
  • een particulier brengt dozen vol kerstcadeautjes voor de kinderen;
  • van sommige bedrijven komen goederen met busjes vol!

 

Voedsel bijkopen doen we alleen met donaties die hiervoor specifiek zijn bedoeld. Of wanneer blijkt dat pakketten te eenzijdig worden dan kopen wij verse groente/fruit, eieren en kaas.

Wijze van uitgifte

Bij de Voedselbank Zutphen wordt bij de uitgifte voor de klanten een voorbereid pakket met ook keuzevrijheid voor de klant gecombineerd. Onze Voedselbank heeft al jaren keuzevrijheid voor producten bij de gekoelde producten en een ruiltafel om producten uit de “vaste krat” te ruilen. Hier wordt veel gebruik van gemaakt. Vanaf 2021 is verdere invulling gegeven aan de uitbreiding van de vrije keuze door de klant. Zo wordt het brood niet langer in de kratten gedaan, maar kunnen klanten hun eigen brood en broodjes kiezen en is een nieuwe uitgifteplek van groente en fruit gecreëerd. Hier lopen de klanten langs het groente- en fruitaanbod en kan iedereen zelf aangeven wat wordt meegenomen, zo ver het aanbod strekt. De klanten zijn over het algemeen blij met deze keuzevrijheid en de wijze waarop de producten op deze manier (uitgestald en overzichtelijk) worden aangeboden.

In 2022 is gekozen voor een wat klantvriendelijker aanbieden van de z.g. “droge goederen”. Rijen tafels met kratten gaan daarbij vervangen worden door een voor klanten overzichtelijker balie.

Voedselveiligheid

In 2015 hebben wij het voedselveiligheidscertificaat gekregen. De producten die onze Voedselbank wekelijks ontvangt en uitgeeft is veelal voedsel aan de grens van de houdbaarheidsdatum. Zorg en oplettendheid van al onze medewerkers zijn dan ook van groot belang om de voedselveiligheid te waarborgen. Eerder al waren 3 vrijwilligers specifiek geschoold op het gebied van voedselveiligheid. Zij bewaken de inzamelings-, uitgifte- en bewaarprocedures en doen regelmatig een check op werkwijze van de vrijwilligers en op de bewaarde producten. Lijsten met daarop de in te vullen temperatuur en/of schoonmaakstaten zijn niet meer weg te denken uit de Voedselbank. Herhaalde onverwachte controles onder auspiciën van de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit leveren ons steeds ruime voldoendes op. Dat is prettig maar ook noodzakelijk.

Wij zien dat we met dit certificaat meer producten van de lokale supermarkten krijgen, omdat wij kunnen garanderen dat hun producten goed bewaard worden, onder andere in onze koel- en vriescellen.

Huisvesting

Sinds 2018 is onze locatie Zutphen gehuisvest op adres Hermesweg 17a. De gemeente Zutphen maakt deze huisvesting mogelijk door de huur voor het pand op zich te nemen.
De huidige locatie is een ruim pand waar we vanaf 2020 ook andere sociale en charitatieve instellingen in Zutphen beurtelings de gelegenheid boden om voorlichting te komen geven aan onze klanten. Dit hebben wij helaas wegens de coronacrisis niet kunnen voortzetten. Het zal in 2023 weer worden opgepakt.

In dit pand kunnen onze transportbusjes (met koeling) binnen staan en is er voldoende ruimte voor groei van het aantal klanten. Bovendien kunnen onze klanten nu in een aparte wachtruimte wachten tot de uitgifte begint. Deze wachtruimte is inmiddels wat klantvriendelijker ingericht. Daarbij wordt de partners van Verbindkracht de mogelijkheid gegeven zich op digitale informatieschermen te presenteren (naast hun fysieke aanwezigheid van tijd tot tijd). Hier wordt begin 2023 een start mee gemaakt.

Eind 2022 is onze locatie Lochem verhuisd naar Paul Krugerstraat 8 in Lochem, een ruimte van de kerk van de Protestantse Gemeente.

Gemeenten

De Voedselbank heeft sinds 2010 een intentieovereenkomst met de gemeente Zutphen. In 2018 is een convenant met de gemeente, waarin nadere samenwerking wordt geregeld, getekend. Onderdeel van deze nauwere samenwerking was dat partners van Verbindkracht zich presenteren aan onze klanten ten tijde van de uitgifte van de pakketten. Het idee is dat veel van onze klanten ook tot de doelgroep van deze partners behoren. Zij kunnen op deze manier wellicht nieuwe klanten bereiken. In het vierde kwartaal van 2022 is gestart met het leggen van contacten met de gemeentes Brummen en Lochem.

Landelijke vereniging en Regionale samenwerking

Voedselbank Zutphen is aangesloten bij de Vereniging Voedselbanken Nederland, een zeer actieve vereniging die zich onder andere bezighoudt met het benaderen van grote producenten. Ook helpt ze haar leden bij nieuwe wet- en regelgeving, onderhoudt contacten met de landelijke pers en is een vraagbaak voor de 180 bij haar aangesloten voedselbanken. Via een tiental regionale distributiecentra worden alle aangesloten voedselbanken ook via centrale kanalen bevoorraad.

Ook neemt Voedselbank Zutphen deel in het regionale overleg voedselbanken Twente/Salland. In 2022 heeft het bestuur besloten daar een actievere opstelling in te kiezen, vanuit het idee “samen sta je sterker”. In dat kader zal vanuit het bestuur in Zutphen in 2023 een jaar lang de voorzitter worden geleverd voor de regionale vergaderingen.

Doordat in 2022 meer Nederlanders in armoede zijn gekomen zijn gemeentes en andere instanties meer initiatieven gaan ontplooien om hen te hulp te komen. Dat vraagt onderlinge afstemming van organisaties, ook om het voor klanten overzichtelijk te houden. Afstemming, overleg en netwerkvorming heeft in 2022 de nodige tijd en inzet gevraagd van bestuur en diverse andere vrijwilligers.

Financiële situatie

De Voedselbank is volledig afhankelijk van de inkomsten uit giften van particulieren, bedrijven en maatschappelijke hulpverleningsorganisaties.
Hierbij valt te denken aan kerken, clubs, particuliere stichtingen met sociale doelstellingen, bedrijven et cetera.
Een zeer groot deel (circa 96%) van onze inkomsten wordt gebruikt om de voedseluitgifte mogelijk te maken en om extra voedsel aan te kopen.
Ondanks het vaak ruime voedselaanbod is er met name in de winter een tekort aan fruit en groente. Ook lang houdbare droogwaren, kaas en eieren zijn er op sommige momenten van het jaar niet voldoende. Deze aankopen worden betaald uit financiële middelen die veelal speciaal hiervoor worden gedoneerd.

Veel particulieren, bedrijven en stichtingen hebben de voedselbank ook in 2022 ruimhartig voorzien van financiële middelen. De betrokkenheid bij de Voedselbank was dit jaar groot en hartverwarmend. Heel veel particulieren hebben de energietoeslag van € 190,- of zelfs € 380,- gedoneerd. Ook de gemeente Zutphen heeft een groot bedrag beschikbaar gesteld om extra voedsel te kunnen aankopen. Ook heeft de gemeente toegezegd om het jaarlijkse subsidiebedrag te verhogen.

Van de ontvangen bedragen zijn enkele grotere investeringen gedaan:

  • Aankoop van de Renault (gekoelde transport bus) na 5 jaar lease;
  • Vier laptops voor diverse administraties;
  • Vrieskist voor de locatie Lochem;
  • Ombouw en renovatie van een oude vriescel in Zutphen;
  • Inrichting van een koffiehoek voor onze klanten;
  • Een groot aantal “hondjes” die voor intern transport worden gebruikt;

Een groot deel van de geldmiddelen wordt dus besteed aan bijkoop van gezond voedsel, maar ook aan energiekosten, transportkosten, gemeentelijke lasten, verzekeringen en overige locatiekosten kunnen hiervan worden betaald.

Alle details zijn te vinden in het jaarlijkse financiële jaarverslag.

Wij hopen en vertrouwen erop, dat ook in 2023 het werk van de Voedselbank Zutphen weer mogelijk is door de vele donaties en hartverwarmende acties.

Bestuur Voedselbank Zutphen

Zutphen, maart 2023

De volledige Jaarrekening 2022 is hier te downloaden.